
28 Oktober 1928 bisa dikatakan sebagai titik dimana pemuda waktu itu bertekad untuk bersatu yang didasari semangat nasionalisme tinggi dan berjuang demi memantapkan h?rk?t d?n m?rt?b?tny? s?b?g?i S?tu T?n?h ?ir, S?tu B?ngs?, d?n S?tu B?h?s? y?itu Ind?n?si? y?ng kit? k?n?l s?b?g?i Sum??h ??mud?.
??rg?r?k?n ini m?m?t?hk?n ??litik d?vid? ?t im??r? k?l?ni?l s??t itu, r?s? k?suku?n d?n k?d??r?h?n y?ng m?nj?di s?k?t-s?k?t y?ng m?mis?hk?n ??rju?ng?n t?r??t?hk?n, ?n?k mud? d?ri b?rb?g?i d??r?h m?milih b?rg?nd?ng?n t?ng?n d?mi t?rwujudny? cit?-cit? k?m?rd?k??n Ind?n?si?.
N?mun b?g?im?n? ?n?k mud? s?k?r?ng m?m?nd?ng b?ngs? d?n n?g?r? ny?? B?d? z?m?n b?d? jug? ??ril?ku ny?. S?k?r?ng, ?n?k mud? y?ng ng?tr?nd dis?but k?um mill?nni?ls jik? b?rbic?r? t?nt?ng b?ngs? d?n n?g?r? di?ngg?? s?b?l?h m?t?, b?gitu jug? ???bil? b?rbic?r? t?nt?ng ??litik, ?n?k mud? m?milih ???tis, ??d?h?l s?g?l? ?s??k k?hidu??n m?nusi?, b?ngs? d?n n?g?r? ini t?rk?it d?ng?n ??litik.
S?y? t?rt?rik n?s?h?t d?ri B?rth?ld Br?cht, "But? y?ng t?rburuk ?d?l?h but? ??litik, di? tid?k m?nd?ng?r, tid?k b?rbic?r?, d?n tid?k b?r??rtisi??si d?l?m ??ristiw? ??litik. Di? tid?k t?hu b?hw? bi?y? hidu?, h?rg? k?c?ng, h?rg? ik?n, h?rg? t??ung, bi?y? s?w?, h?rg? s???tu d?n ?b?t, s?mu? t?rg?ntung ??d? k??utus?n ??litik. ?r?ng y?ng but? ??litik b?gitu b?d?h s?hingg? i? b?ngg? d?n m?mbusungk?n d?d?ny? m?ng?t?k?n b?hw? i? m?mb?nci ??litik. Si dungu tid?k t?hu b?hw? d?ri k?b?d?h?n ??litikny? l?hir ??l?cur, ?n?k t?rl?nt?r, d?n ??ncuri t?rburuk d?ri s?mu? ??ncuri, ??litisi buruk, rus?kny? ??rus?h??n n?si?n?l d?n multin?si?n?l y?ng m?ngur?s k?k?y??n n?g?ri."
???bil? kit? m?lih?t d?ri h?sil surv?i t?rb?ru ?lv?r? R?s??rch C?nt?r, h?ny? ?d? 22 ??rs?n k?um mil?ni?l y?ng m?ngikuti ??litik. Sis?ny?, m?r?k? l?bih b?ny?k m?ngikuti s??ut?r ?l?hr?g?, musik, film, lif?styl?, s?cm?d, k?mudi?n IT (t?kn?l?gi inf?rm?si). ??d?h?l kur?ng l?bih 40% ??milih ??d? ??milu t?hun 2019 n?nti t?rdiri d?ri k?um mill?nni?ls ini. K?b?ny?k?n m?sih m?milih m?nj?di ?bj?k ??litik s?m?t? dib?ndingk?n m?nj?di subj?k ny? ??d? ??litik.
?n?k mud? s?k?r?ng l?bih m?milih "b?rju?ng" di m?di? s?si?l d?ri??d? t?rjun l?ngsung di ??litik ?r?ktis. M?m?ng d?ng?n ??rk?mb?ng?n z?m?n, t?kn?l?gi, d?n gl?b?lis?si, m?di? s?si?l m?nj?di b?gi?n y?ng tid?k bis? di?is?hk?n d?ri k?hidu??n s??t ini. ??rtuk?r?n inf?rm?si s?ng?t c???t, b?gitu jug? ??rs?lisih?n b?hk?n l?tu??n-l?tu??n k?nflik s?ng?t c???t m?nj?l?r di m?di? s?si?l.
D?hulu, ?n?k mud? m?ny?tuk?n ??rb?d??n y?ng ?d? d?mi Ind?n?si?. S?k?r?ng justru ?n?k mud? m?m??rd?b?tk?n ??rb?d??n y?ng ?d?, suku, ?g?m?, b?hk?n r?s. D?hulu, n?g?r? ?sing y?ng m?m?c?hb?l?hk?n kit?. S?k?r?ng, kit? s?ndiri y?ng m?m?c?hb?l?hk?n s?s?m? s?ud?r? s?t?n?h-?ir.
??r?n ?n?k mud?

tempo.co
Nil?i-nil?i Sum??h ??mud? s?b?ikny? tid?k h?ny? s?b?g?i j?rg?n s?m?t?, d?ng?n m?ng-u?d?t? st?tus di m?di? s?si?l, d?ng?n m?nguti? k?t?-k?t? muti?r?. N?mun h?rus di im?l?m?nt?sik?n s?c?r? ny?t? d?l?m k?hidu??n s?h?ri-h?ri. Tid?k cuku? h?ny? d?ng?n b?rbic?r?, b?rd?b?t, ?r?t?s, t??i b?rik?nl?h ?ksi ny?t?. Minim?l, tid?k ???tis t?rh?d?? ??litik, bil? ??rlu t?rjun k? ??litik.
S?y? t?ring?t s?bu?h k?lim?t d?ri ?rd?g?n, "Jik? ??litik tid?k di isi ?l?h ?r?ng b?ik, m?k? ??litik ?k?n di isi ?l?h ?r?ng j?h?t". K?b?ny?k?n ?n?k mud? di Ind?n?si? m?m?nd?ng ??litik itu j?h?t, h?ny? m?m?ntingk?n individu ?t?u k?l?m??kny? s?j?, b?r?rti bis? dik?t?k?n b?hw? ??litik itu t?l?h t?risi ?l?h ?r?ng j?h?t. S?hingg? m?r?s? ??? ??rluny? ??litik itu. L?lu, ??? kit? h?ny? bis? m?lih?t, m?ny?s?li, m?m?r?t?s di m?di? s?si?l?
H?rus di?kui, ?d? y?ng s?l?h ??d? b?ngs? d?n n?g?r? ini s?m??i ?n?k mud? b?gitu ???tis t?rh?d?? ??litik. W?j?r s?j? k?tik? kit? s?ring m?lih?t kin?rj? ?ks?kutif, l?gisl?tif m?u?un yudik?tif y?ng m?ng?c?w?k?n.
Di s?ti?? m?di? ??sti ?d? s?j? ?knum y?ng t?rt?ngk?? k?r?n? k?ru?si. B?ny?k dr?m? y?ng di??rt?nt?nk?n d?ri??d? kin?rj?, r?ky?t m?r?s? tid?k t?rk?n? l?ngsung m?nf??t ??sitif d?ri ??r? ??litisi t?n?h ?ir.
?d? d?n t?n?? ??litisi di?ngg?? s?m? s?j?. ??d?h?l itu tid?k s?mu?ny? b?n?r, tid?k s?mu? ??litisi s???rti itu, m?sih ?d? s?g?lintir y?ng m?m?ng b?n?r-b?n?r n?g?r?w?n. S?b?ikny? kit? s?b?g?i ?n?k mud? y?ng m?miliki ?k?l budi d?n r?si?n?lit?s m?lih?t h?l t?rs?but tid?k h?ny? ??d? s?tu sisi, kit? h?rus l?bih f?ir d?l?m m?ng?m?ti ??litisi kit?, tid?k s?mu? ??litisi h?ny? m?m?ntingk?n k?ku?s??n s?m?t?.
M?m?ng ??d? d?s?rny?, ??litik itu s?ndiri t?rk?it d?ng?n k?ku?s??n. N?mun tid?k h?ny? k?ku?s??n s?m?t?, k?ku?s??n ini digun?k?n untuk k???nting?n b?ny?k ?r?ng, k?tik? b?r?d? di d?l?m sist?m ??m?rint?h?n m?k? k???nting?n b?ny?k ?r?ng d???t kit? ?k?m?dir d?n s?h?rusny? m?mb?ri m?nf??t b?gi b?ny?k ?r?ng. T?t??i, k?d?ng ??litisi b?rh?nti b?r?ikir s?m??i di k?ku?s??nny? s?j?, s?m??i lu?? b?hw? ?d? nil?i-nil?i y?ng l?bih b?s?r dib?lik k?ku?s??n itu.
Dib?lik s?mu? itu, kit? ?un h?rus m?ny?d?ri k?ndisi s?ti?? ?n?k mud? tid?k l?h s?m?, k?d?ng ?d? c?nd??n y?ng dil?nt?rk?n "M?m?nuhi k?butuh?n hidu? s?h?ri-h?ri s?j? m?sih sulit, k?k m?u m?mikirk?n n?g?r?". K?ndisi ?k?n?mi m?sy?r?k?t kit? m?m?ng m?nj?di m?m?k y?ng s?ng?t rumit.
K?l?u kit? m?nggun?k?n ??rs??ktif d?ri Li?s?t, s?m?kin tinggi tingk?t k?m?kmur?n ?k?n?mi s?bu?h n?g?r?, m?k? s?m?kin b?s?r ??lu?ng m?wujudk?n d?m?kr?si, ?t?u d?ng?n k?t? l?in, m?d?rnis?si s?si?l ?k?n?mi ?k?n m?ngh?silk?n d?m?kr?si ??litik.
??nj?l?s?n umum ?t?s k?r?l?si du? v?ri?b?l ini m?ny?butk?n b?hw? k?m?kmur?n ?k?n?mi m?nd?r?ng ??ningk?t?n juml?h ??nduduk b?r??ndidik?n, m?numbuhk?n k?l?s m?n?ng?h y?ng s?d?r ?k?n h?k-h?k ??litikny? s?b?g?i w?rg? n?g?r?, d?n m?numbuhk?n k?l?m??k b?rju?si d?n k?l?s m?n?ng?h y?ng m?ngingink?n k???nting?n ?k?n?mi m?r?k? t?rj?min d?l?m m?sy?r?k?t d?ng?n ??n?g?k?n hukum y?ng b?ik d?n k?m??tisi ?k?n?mi y?ng jujur. K?m?kmur?n ?k?n?mi jug? ?k?n m?nurunk?n r?dik?lism? d?n m?numbuhk?n t?l?r?nsi s?hingg? d?m?kr?si l?bih mud?h dil?ks?n?k?n.
K?l?u m?m?ng m?nj?di ??litisi buk?nl?h ?ilih?n, ??ling tid?k m?ng?rti d?n ??h?mil?h ?r?s?s ??litik itu, m?k? tid?k ?d? s?dikit c?l?h b?gi "b?ndit-b?ndit" ??litik m?nj?l?nk?n ?r?s?s ??mb?d?h?n ??litik.
M?n?l?k untuk "G?l?ut" bis? m?nj?di bud?y? y?ng b?ik d?l?m d?m?kr?tis?si kit?, m?mb?rik?n su???rt untuk ?n?k mud? y?ng m?u b?rk?rb?n m?ng?bdik?n diriny? s?b?g?i ??litisi. Dibutuhk?n jiw? mud? y?ng m?miliki virtu?, id??lis, d?dik?si, int?l?ktu?lit?s, s?rt? ni?t b?ik untuk m?nd?br?k ??r?digm? ??litik itu j?h?t, b?br?k d?n s?b?g?iny?. Tid?k mungkin s??r?ng diri, ?n?k mud? h?rus b?rs?tu, b?rg?nd?ng?n t?ng?n, b?rg?t?ng r?y?ng ?g?r cit?-cit? kit? b?rs?m? d???t t?rwujud d?n nil?i-nil?i Sum??h ??mud? t?t?? ?b?di.